Manisa'da 500 yıllık şifahanede 'rıza senedi'

MANİSA'da 500 yıllık Şifahane, Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet vermeye başladıktan sonra, her yıl yaklaşık 100 bin ziyaretçi ağırlıyor. 1600'lü yıllardan kalma birçok tıp aletinin sergilendiği müzede, 1656 yılında imzalanan rıza senedi dikkat çekti. Günümüzde de ameliyatlara girmeden önce hastalardan alınan onayın o dönemde rıza seneti adı altında uygulandığı belirtildi.
Osmanlı döneminde Manisa'da şifahane olarak kullanılan tarihi yapı, 2013'ün sonunda Celal Bayar Üniversitesi (CBÜ) tarafından Hafsa Sultan Hastanesi Tıp Tarihi Müzesi olarak tekrar hayat buldu. Yılda yaklaşık 100 bin kişinin ziyaret ettiği müze, Osmanlı döneminde hem bedensel, hem de ruhsal hastalıkları tedavi etmek için kullanıldı. Müze içinde yazma eserler, 1600'lü yıllarda kullanılan tıp aletleri, dağlama ve göz ameliyatının canlandırıldığı heykeller, mesir macunu yapımının canlandırılması gibi birçok değer yer alıyor.
Müzenin Kurucu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Ahmet Yeşil, müze hakkında verdiği bilgide, Osmanlı döneminin tıp tarihine de dikkat çekti. Sadece bedenin değil, ruhun da iyileştirildiğini anlatan Yrd.Doç.Dr. Ahmet Yeşil, yazma eserlerden Osmanlı döneminin tıp bilimi ve Manisa'da şifahane hakkında birçok bilgiyi elde ettiklerini söyledi. Yrd.Doç.Dr. Yeşil, "Osmanlı tıbbına ait 14 ve 15'inci yüzyılda kullanılan tüm cerrahi aletleri buradaki müzemizde sergiliyoruz. Kadın doğum, kulak burun boğaz, diş cerrahisi gibi birçok alet var. Bu aletlerin fonksiyonları, özellikleri müzemizde anlatılıyor" dedi.
ŞİFA TASLARI, ŞİFA MÜHÜRLERİ
Tıp Tarihi Müzesi'nde yer alan şifa tasları ve mühürler de dikkat çekti. Tasların üstünde ayetler, hadisler olduğunu aktaran Yrd.Doç.Dr. Yeşil, "Bu taslarla banyo eden, su içen kişiler, bir süre sonra şifa buldukları için bunlara şifa tasları denmiş. Bu sihirbazlık değil. Bu beyinle ilgili bir noktanın uyarılması ile ilgilidir. Kişinin kendi enzimlerini oluşturarak tedavisini bizzat kendisinin yapmasını tetikleyen araçlardan birisidir. Mühürler hastalıklı alanların üzerine sürülüyordu, iyileştirdiğine inanılıyordu. Bu mühürlerin 14-15'inci yüzyıldan kaldığını düşünüyoruz" diye konuştu.
361 YILLIK RIZA SENEDİ
Müze içinde dikkat çeken objelerden biris de 17'inci yüzyıldan imzalanan rıza senedi oldu. Günümüzde de ameliyatlara girmeden önce hastalardan onay alınırken, o dönemde de aynı uygulamanın kullanıldığı görüldü. Yrd.Doç.Dr. Ahmet Yeşil, mesanede taş düşürme ile ilgili bir rıza senedi örneğini göstererek, "En ilginç olanlardan birisi rıza senedi. Doktorlar yanlış da yapabiliyorlar, hasar verebiliyorlar. Hastalar kadıya gidip, doktordan şikayetçi olabiliyor. Doktorlar bunun önüne geçebilmek için bugün de uygulanan, daha tedaviye başlamadan önce hastaya rıza senedi imzalatılıyordu. 1656 yılında imzalanmış bir rıza senedi. Doktorlar bir şekilde kendilerini emniyete almak, uygulamalarını daha rahat yapmak için bu belgeyi hastadan istemişler" diye konuştu.
MÜZEDE ZİYARETÇİ HASARLARI DA SERGİLENİYOR
Tıp Tarihi Müzesi'nde birçok obje dikkat çekerken, eskiden açık olarak sergilenen alanların camla kapatılması dikkat çekti. Camekan içine müze içinde yer alan heykellerin ziyaretçiler tarafından koparılan parmak ve elleri koyuldu. Müze Kurucu Müdürü Ahmet Yeşil, "Camekan içinde sergilediğimiz eller buradaki mankenlerin bir uzvuydu. Bir zamanlar bu camekanlarla koruma durumumuz yoktu, ziyaretçiler fazla dokundukça ciddi hasarlar meydana geldi. Biz de müzede sergilenen objelerin önemine dikkat çekmek ve daha dikkatli olunmasını sağlamak için ziyaretçi hasarları adlı bir bölüm yaptık" dedi.
CUMHURİYET DÖNEMİ DOKTORLARI DA ANILIYOR
Tıp Tarihi Müzesi'nde Cumhuriyet döneminde Manisa'da görev yapan doktorların da anılması için bir bölüm yapıldı. 1916 yılından sonra kapatılan şifahanede görev yapan doktorların da anıldığı müzede, Manisalı doktorların kullandığı aletler de sergilendi. Doktorlar yaklaşık 100 yıllık ameliyat aletlerini, ilaçlarını müzeye bağışladı. Müze Kurucu Müdürü Ahmet Yeşil, Manisalılardan  ellerinde bulunan tıp tarihi ile ilgili eserleri bağışlamalarını istedi.
Müzenin haftanın her günü açık olduğunu belirten Yrd.Doç.Dr. Ahmet Yeşil, rehberler eşliğinde Tıp Tarihi Müzesi'nin ücretsiz gezilebileceğini ifade etti.

FOTOĞRAF