Manisa’nın Soma İlçesi’nde 13 Mayıs’ta Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Eynez Yeraltı Kömür İşletmesi’nde yaşanan faciada 301 işçi hayatını kaybetmişti. Söz konusu işletme ile ilgili kritik bir rapor hazılandığı ortaya çıktı. Buna göre Süleyman Gülşen isimli işçinin 12 Temmuz 2013′te hayatını kaybetmesinden sonra Çalışma Bakanlığı müfettişi işletmede 18-19 Kasım tarihlerinde teftiş yaptı ve ardından 28-29 Kasım’da da inceleme raporu hazırladı. Rapora göre, işletmede yapılan incelemede, tavanda yeterli tahkimat bulunmadığı, bu nedenle işçinin üzerine kömür tozu çökmesi nedeniyle ölümlü kazanın meydana geldiği belirlendi.
İŞVEREN SUÇU ÖLEN İŞÇİYE ATTI
Gece vardiyasında 01:45 sıralarında meydana gelen kazada işveren, Konveyör Ustası Süleyman Gülşen’in, konveyör oluğunu yardımcı oluğa oturtarak civatalama işlemi yaparken tavan tahkimatına zarar verdiğini ve bu nedenle kazanın meydana geldiğini savundu. İşverenin müfettişe verdiği bilgi şu şekildeydi: “İşçi Süleyman GÜLŞEN’ın 12.07.2013tarihinde Cuma günü saat 01:45 sıralarında Konveyör ustası Süleyman GÜLŞEN’in S3 panosu 3. Ayak motor başında konveyörün kuyruk oluğunu yardımcı oluğa oturtarak civatalama işlemi yaparken, tahkimat bellemelerinden birinin çivisinin dönüp ve altındaki emniyet sarmasının dönmesi ve mevcut bellemenin kafa tarafının düşmesi sonucu tavandan akan bir miktar toz kömürün altında kalması sonucu boğularak vefatı ile neticelenen kaza olayı.”
MÜFETTİŞLERDEN ŞOK TESPİT
Ancak Çalışma Bakanlığı müfettişi yaptığı incelemede, kazanın işçi Gülşen’in yaptığı işle ilgisi olmadığını, Gülşen’in yaptığı işin tahkimatla ilgisi olmadığını ve tahkimata da zarar vermediğini tespit etti. Bu tespit, rapora şöyle yansıdı: “Kazalı çalışan konveyörcü Süleyman GÜLŞEN, kaza anında görevi gereği nezaretçi Şener YILMAZ ile birlikte kuyruk oluk ile yardımcı oluğu birbirine oturtarak civatalama işlemi yapmaktadır. Kazaya sebebiyet veren tahkimat üzerinde bulunan bellemelerden birinin çivisi ve altındaki emniyet sarmasının dönmesi ve mevcut bellemenin kafa tarafının düşmesi ile oluşan göçük olayının kazalının yaptığı işle bir ilgisi yoktur. Kaza anında tahkimatı bozacak bir çalışma yapılmamıştır.”
KAZANIN ASIL NEDENİ
Müfettiş, “benzer olayların tekrarının önlenmesi için” vurgusuyla madende tahkimatın yeterli olmadığını ve işveren tarafından denetlenmediğini belirtti. Raporda şu ifadelere yer verildi: “Kazanın meydana geldiği S3 panosu 3. Ayak motor başında tahkimatın uygun ve yeterli yapılmaması ve tahkimatın düzenli olarak kontrol edilmemesi kazanın oluşumuna neden olmuştur. İşveren yeraltında yapılan tahkimatları uygun ve yeterli yapılıp, yapılmadığını düzenli olarak kontrol etmemiştir. Bütün yeraltı işlerinde, taş, toprak, kömür, cevher vb. maddelerin kayma ve düşmelerini önlemek üzere, uygun ve yeterli tahkimat yapılır. Tavanlar, yan duvarlar ve tahkimat düzenli olarak muayene edilir. Çalışılan yerin güvenilir şekilde tahkimini, gereğinde derhal onarımını, değiştirilmesini veya takviyesini sağlayacak tedbirler alınır.”
İŞLETME BİN LİRAYLA KURTULDU
Müfettişin bu tespitinden sonra Enerji Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün (MİGEM) madeni gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar mühürlemesi gerekiyordu. Ancak bu yaptırım uygulanmayınca, işveren Çalışma Bakanlığı’nın yasal olarak kesebildiği 1078 TL cezayla kurtuldu. Ve altı ay sonra 301 işçinin yaşamını yitirdiği büyük facia yaşandı.